تهيه وتنظيم: “سميه آشنايي”
کارشناسي ارشد روانشناسي و مشاور و مددکار اجتماعي کلانتري ۱۱ خمام

وقتي به کودک احترام مي‌گذاريد به او مي‌آموزيد که به شما و مقرراتتان احترام بگذارد و فرمان‌هايتان را اطاعت کند. چنين کودکي ارزش خود را در مي‌يابد، خود را کوچک و حقير نمي‌بيند و فردي مستقل و با عزت نفس بار مي‌آيد.

در بيش تر اوقات، رفتار بد بچه‌ها نه براي انتقام گرفتن از ما، که براي رسيدن به خواسته‌هايشان است در مواقعي نيز بدرفتاري کودک به خاطر اين است که او از نظر جسمي، آمادگي انجام کاري را ندارد. يک کودک ۲ ساله ممکن است بارها ليوان شيرش را بريزد، زيرا نمي‌تواند دسته فنجان را به خوبي نگه دارد.

گاهي نيز بدرفتاري او براي اين است که مي‌خواهد خودش نيازهايش را برآورده کند (حس مسئوليت‌پذيري) يا مي‌خواهد ببيند چه قدر از سوي والدين و مربيان مورد پذيرش است و يا توجه ديگران را به خود جلب کند.

براي برخورد با اين مشکل راهکارهايي وجود دارد که مطرح مي‌شود.ناديده گرفتنگاهي ناديده گرفتن مسائل جزئي و بي‌اهميت، بهترين روش برخورد با کودک است.

ممکن است ابتدا حس کنيد که کاري براي بهبود وضعيت انجام نداده‌ايد اما با استفاده حساب شده و مداوم از اين روش به نتايج حيرت‌انگيزي خواهيد رسيد و برخي رفتارهاي نامطلوب کودک را اصلاح خواهيد کرد. کودک به خوبي مي‌داند چه رفتاري در چه هنگامي شما را بيش‌تر آزار مي‌دهد بنابراين براي جلب توجه شما زيرکانه عمل مي‌کند و اگر شما آن رفتارها را ناديده بگيريد، کودک از آن‌ها دست خواهيد کشيد زيرا به هدف خود که جلب توجه شما بوده است، دست نيافته است.

البته در کنار اين عمل بايد از رفتارهاي مثبت او نيز تعريف کنيد تا به اين نياز يعني نياز به توجه در جاي خود پاسخ دهيد.علامت‌هاي غيرکلاميگاهي يک نگاه تند و طولاني، کودک را به کاري که بايد انجام دهد راهنمايي مي‌کند زيرا چشم‌ها حرف مي‌زنند. علامت دادن با دست نيز مي‌تواند ابزار مهمي در نظم‌آموزي باشد.علامت‌هاي کلاميکلام بهترين راه براي برقراري يک ارتباط موثر است.

شما مي‌توانيد پيامتان را با خونسردي و بياني ملايم به فرزندتان مخابره کنيد. براي تاثيرگذاري بهتر، خوب است از جمله‌هايي با فاعل “من” استفاده کنيد. اين جمله بار سرزنش، تحقير و اجبار است و تنها به کودک مي فهماند که والدين او چه احساسي دارند و او را تحريک مي‌کند تا به آن‌ها کمک کند.

گوشزد کردنشايد اين براي شما هم لذت بخش باشد که پليس راهنمايي و رانندگي به جاي جريمه کردن تنها اخطار بدهد در بسياري از مواقع اخطار دادن و گوشزد کردن کافي است تا رفتاري اصلاح شود. اگر درباره موضوعي چند بار پشت سرهم اخطار داديد و کودک به بدرفتاري‌اش ادامه داد، وقت آن است که براي عملش مجازاتي در نظر بگيريد.تحسين کردنطبيعت انسان اين‌گونه است که اگر براي انجام کاري تشويق شود با تلاش بيشتري به آن کار مي‌پردازد از اين رو وقتي تغيير مثبتي در فرزندتان ديديد او را تشويق و تحسين کنيد.

محدوديتهنگامي که کودک از موقعيتي که در آن قرار دارد سوء‌استفاده مي‌کند، مي‌توانيد امتيازي را که به او داده‌ايد يعني براي مدت کوتاهي او را از آن امتياز محروم کنيد. مثل جلوگيري از تماشاي تلويزيون و بازي نکردن با اسباب بازي‌ها. همان‌طور که اشاره شد اين محدوديت‌ها نبايد بيش از حد طولاني شوند يک يا ۲ هفته مي‌تواند براي فرزند در حکم هميشه باشد.

فرستادن کودک به اتاقش

فرستادن کودک به اتاقش روش موثري است که مي‌تواند جايگزين داد کشيدن، بدوبيراه گفتن، تهديد کردن و کتک زدن او شود اين روش از عصبانيت شما جلوگيري مي‌کند در اين اقدام کودک دقايقي را در اتاقش تنها مي‌ماند و از حضور در جمع، بازي، تفريح و غيره محروم مي‌شود اين حرکت نوعي مجازات است و از آن رو موثر است که بچه‌ها آن را دوست ندارند.

قبل از اينکه کودک را به اتاق بفرستيد بايد اين روش را براي کودک توضيح دهيد، رفتار نادرست مورد نظر را به او يادآوري کنيد، اتاق را ايمن کنيد و وسايل سرگرم کننده را از آن خارج کنيد.در فرمان پذير کردن کودک به هيچ وجه نبايد عصباني شد و از کوره در رفت زيرا در اين صورت کودک مي‌آموزد که چگونه مي‌تواند شما را عصباني کند و در آينده نيز همين کار را تکرار خواهد کرد.

افزون بر اين اگر هدفش از بي‌نظمي، جلب توجه شما بوده باشد با عصباني شدن نه تنها او را به مقصودش مي‌رسانيد بلکه باعث تقويت رفتارش نيز مي‌شويد.